Francis Bacon

 

Francis Bacon (22 Ocak 1561 – 9 Nisan 1626) (65YIL)

Francis Bacon: Yöntemleri ve Katkıları

Merhaba arkadaşlar bugünkü blogumda İngiliz filozof Francis Bacon’ı konu alacağız  bilim insanı, hukukçu ve aynı zamanda devlet adamı olan  Francis Bilimsel yöntemin modernleşmesinde ve empirizmin (Deneycilik) gelişiminde öncü rol oynamıştır. Aydınlanma Çağı'nın temellerini atan düşünürlerden biri olarak kabul edilir.

 

---

1.        Erken Yaşamı ve Eğitimi

 

• Doğum ve Aile: Bacon, Londra'da soylu bir ailede dünyaya geldi. Babası Sir Nicholas Bacon’dır. Kraliçe I. Elizabeth'in mührünü taşıyan yüksek rütbeli bir devlet adamıydı. Annesi Anne Cooke Bacon’dır. Kendisi dönemin önemli entelektüellerinden biriydi ve Protestan reformcu bir aileden geliyordu.

 

• Eğitimi: 12 yaşında Trinity College, Cambridge'e girdi. Burada skolastik felsefeyi eleştiren düşünceler geliştirmiştir. 1576'da hukuk eğitimi almak için Gray's Inn'e kaydoldu.

---

2.        Siyasi Kariyeri ve Düşüşü

 

• Parlamento ve Yükseliş: 1584'te Avam Kamarası'na seçildi. Kraliçe I. Elizabeth ve I. James dönemlerinde siyasi kariyerini ilerletti. 1613'te Başsavcı, 1617'de Adalet Bakanı, 1618'de ise İngiltere Lord Şansölyesi oldu.

 

• Yolsuzluk ve Düşüş: 1621'de rüşvet aldığı gerekçesiyle görevden alındı ve kısa süreliğine hapis cezasına çarptırıldı. Bu olaydan sonra siyasetten çekilerek felsefe ve bilimsel çalışmalara odaklandı.

---

3.        Felsefi Katkıları ve Bilimsel Yöntem
Bacon, bilgiye ulaşmada ampirik ve deneysel yöntemlerin önemini vurgulayarak skolastik düşünceyi eleştirdi.

 

Başlıca eserleri:

 

• "Novum Organum" (1620): Aristoteles'in "Organon"una karşılık, yeni bir bilimsel metodoloji önerir.
• "The Advancement of Learning" (1605): Bilginin sınırlarını genişletmek için sistematik bir plan sunar.

 

Baconcu Yöntem (Tümevarım Yöntemi)

1. Gözlem ve Veri Toplama: Olguların dikkatlice incelenmesi.
2. Tablolar Oluşturma:
• Varlık Tablosu (Var olan örnekler),
• Yokluk Tablosu (Eksik örnekler),
• Dereceler Tablosu (Niteliklerin şiddetini karşılaştırma).

 

3. Hipotez Oluşturma: Verilerden genel prensiplere ulaşma.
4. Deneylerle Doğrulama.

 

Zihnin Putları (Idola)
Bacon, insan zihnini yanıltan dört temel hatayı şöyle sınıflandırır:

 

• Tribüs Putları (Idola Tribus): İnsan doğasından kaynaklanan önyargılar.
• Mağara Putları (Idola Specus): Bireysel deneyimlerin sınırlılıkları.
• Çarşı Putları (Idola Fori): Dilin yanıltıcı kullanımı.
• Tiyatro Putları (Idola Theatri): Geleneksel dogmalar ve yanlış felsefeler.

---

    4. Ölümü ve Mirası

• Ölümü: 1626'da, bir deney sırasında (tavuğu karla doldurarak eti koruma çabası) soğuk algınlığı kapıp zatürre nedeniyle hayatını kaybetti.
• Mirası:
• Bilimsel devrimde empirizmin babası olarak anılır.
• Royal Society gibi kurumların temelini attı.
• Descartes ve Newton gibi düşünürleri etkiledi.

---

    5. Kaynaklar

 

1. Birincil Kaynaklar:
• Bacon, F. (1620). Novum Organum.
• Bacon, F. (1605). The Advancement of Learning.
2. İkincil Kaynaklar:
• Stanford Encyclopedia of Philosophy. "Francis Bacon." Link.
• Britannica. "Francis Bacon." Link.
• Peltonen, M. (1996). The Cambridge Companion to Bacon. Cambridge University Press.

 

 

Özetleyecek olursak Bacon, bilimsel araştırmanın toplumsal ilerlemeye hizmet etmesi gerektiğini savunarak modern bilim anlayışının temellerini atmıştır. Yöntemleri, bugün dahi bilimsel sorgulamanın özünde yer alır.